SMED (Single Minute Exchange of Dies) & MDS (Model Dönüş Sürelerinin Kısaltılması) Nedir?
SMED & MDS kavramı da, Poka-Yoke kavramı gibi Japonya’da Shigeo Shingo tarafından ortaya konmuştur. Bu teknikteki amaç üretim süreci içerisinde ürün değişimlerinde yaşanan hazırlık sürelerini 10 dakikanın altına indirmektir.
Bu tekniği uygularken öncelikle “Hazırlık Süresi” kavramını iyi anlamamız gerekir. Üretim sürecimizde X ve Y adında iki farklı ürün olsun. X ve Y ürünlerinin aynı tezgahta işlendiğini ve ikisi için de kullanılan ayar tipleri ve ayar ekipmanlarının farklı olduğunu varsayalım. Tezgahtan çıkan son iyi (Kalite Onaylı) X ürünü ile gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra üretilen ilk iyi (Kalite Onaylı) Y ürünü arasında geçen süre hazırlık süresidir ve bu aşamada ürün dönüşümü için hazırlık faaliyetleri gerçekleştirilir.
Buradaki en önemli adım, sadece makine kapalıyken yapılabilen iç ayar işlemlerinin, makine çalışırken de yapılabilen iç ayar işlemlerinden ayırmaktır.
Aşama 1: Bir üretim hattında hemen hemen tüm hazırlık faaliyetleri, bir önceki ürün tamamlandıktan sonra gerçekleşir. Fakat bir önceki ürün üretilirken, bir sonraki ürüne hazırlık amacı ile gerçekleştirilebilecek faaliyetler vardır. Bu kapsamda hazırlık süresini kısaltmak adına bu faaliyetleri İmalat İçi ve İmalat Dışı olarak ayırmak gerekmektedir. Bu sayede İmalat Dışı faaliyetler bir önceki ürün üretilirken de tamamlanabilir ve ayar süresi sadece İmalat İçi faaliyetler ile gerçekleştirilebilir. Shingo’ya göre sadece bu ayrım ile hazırlık süresinde %30-%50 bir iyileştirme sağlanır.
Aşama 2: İkinci iyileştirme aşamasında, aktif makine üzerinde yürütülen faaliyetler analiz edilir. Bu süreç imalat içi ayarların, imalat dışı ayarlara dönüştürülmesin odaklanır ve iç ayar süresi en aza indirilir. Birinci aşama ile birlikte bu aşama da tamamlanırsa, hazırlık süresinde %75’e kadar bir iyileştirme sağlanabilir.
Aşama 3: Son aşama; izleme ve iyileştirme sürecidir. Bu süreçte iç ayarlar ve dış ayarlar üzerinde gözlemler yapılır ve iyileştirme yapılabilecek noktalar tespit edilir.
SMED & MDS tekniğinin uygulandığı üretim tesislerinde;
- Daha küçük partilerle üretim yapılır,
- Hazırlık süresindeki hurdalar azalır
- Hazırlık işçiliği maliyeti düşer,
- Üretim maliyetleri düşer,
- Üretkenlik ve makine kullanım oranları artar,
- Ürünler daha kısa sürede teslim edilir,
- Üretim sistemi daha esnek hale gelir.